Αξιολόγηση πραγματικότητας

   Έχετε σκεφτεί ποτέ κάτι από τα παρακάτω;

  • Μεταφραστές είναι αυτοί που βλέπουμε στην τηλεόραση να ψιθυρίζουν στα αυτιά Προέδρων ή επιχειρηματιών.
  • Η μετάφραση δεν είναι κανονικό επάγγελμα, ο καθένας μπορεί να το κάνει.
  • Δεν χρειαζόμαστε πια τους μεταφραστές, έχουμε τη μετάφραση από το Google ή άλλες εφαρμογές και κάνουμε τη δουλειά μας.
  • Εάν μιλάς δύο ή περισσότερες γλώσσες, μπορείς να μεταφράσεις.
  • Οι μεταφραστές μιλούν πολλές γλώσσες.
  • Οι μεταφραστές εργάζονται από και προς τη μητρική γλώσσα τους - με άλλα λόγια μεταφράζουν αμφίδρομα.
  • Οι μεταφραστές μπορούν να μεταφράσουν σχεδόν οτιδήποτε στη γλώσσα τους.
  • Οποιαδήποτε μετάφραση είναι καλή, αρκεί να είναι κάπως κατανοητή.
  • Οι μεταφραστές μεταφράζουν μόνο βιβλία, σωστά;

   Εάν κάνατε ποτέ κάποια ή ακόμα και όλες αυτές τις σκέψεις, δεν είστε οι μόνοι. Η μετάφραση είναι ένα συναρπαστικό επάγγελμα που ξεκίνησε χιλιάδες χρόνια πριν, αλλά συνήθως παρεξηγείται. Συνεχίστε την ανάγνωση για μια αποκλειστική ματιά στο παρασκήνιο και γίνετε ένας από τους πρώτους που καταρρίπτει τους μύθους αυτού του επαγγέλματος!

Μεταφραστές:

Voula Pantsidou |  Antonis Ziogas

 

Στο μυαλό ενός μεταφραστή

   Εάν ανοίξετε το μυαλό ενός μεταφραστή και κοιτάξετε μέσα, υπάρχουν ορισμένα πράγματα που θα παρατηρήσετε, ανεξάρτητα από την ηλικία, την εθνικότητα ή τη μόρφωσή του.

   Πρώτα απ` όλα, είμαστε άνθρωποι που λατρεύουν τις γλώσσες και γνωρίζουμε άριστα τουλάχιστον μία ξένη γλώσσα – κάποιες φορές και περισσότερες. Είμαστε εξίσου ερωτευμένοι με τη γραφή και την επικοινωνία και υπερηφανευόμαστε που είμαστε λεξιπλάστες – άτομα που δημιουργούμε έγγραφα και δεδομένα, κείμενα και γραπτό υλικό, μηνύματα και άλλα, χρησιμοποιώντας λέξεις ως εργαλεία.

   Σε αντίθεση με τους διερμηνείς, που δουλεύουν με προφορικό λόγο, η σιωπή μας σπάει μόνο από το πληκτρολόγιο και το βουητό των σκέψεών μας.

Decorative design

   Με την έκθεσή μας σε τουλάχιστον δύο κουλτούρες, είμαστε επίσης ανοιχτόμυαλοι, γνωρίζοντας ότι υπάρχουν πάντα περισσότεροι από ένας τρόποι για να εξετάσουμε κάτι.

   Θεωρήστε μας κυνηγούς πληροφοριών. Αδιάκοπα περίεργοι, ακόρεστοι αναγνώστες, αγαπούμε να ερευνούμε για τα κείμενά μας και να μαθαίνουμε στην πράξη. Σίγουρα το είδος των ανθρώπων που θα θέλετε στην ομάδα σας όταν παίζετε παιχνίδια γνώσεων. Και συχνά ειδικευόμαστε σε κάποιους επιλεγμένους τομείς.

   Επίσης, είμαστε τελειομανείς και ιδιαίτερα σχολαστικοί. Επαγγελματικά, αυτό είναι δώρο, αλλά μερικές φορές δυσκολευόμαστε να σταματήσουμε να το κάνουμε.

   Που φυσικά θα το ξέρετε, αν έχετε κοιτάξει κάποιο μενού εστιατορίου ή έχετε παρακολουθήσει κάποια ταινία με υπότιτλους μαζί με έναν μεταφραστή και παρατηρήσατε πώς επικεντρωνόμαστε σε κάθε λάθος.

   Εμείς το θεωρούμε αξιαγάπητο γνώρισμα. Εσείς, από την άλλη, ίσως το βρίσκετε λιγότερο αξιαγάπητο, αλλά είναι μέρος όλου του πακέτου!

Αντιμετωπίζοντας τις λέξεις

   Τι κάνουμε λοιπόν όταν πιάνουμε δουλειά;

   Ρίχνουμε πρώτα μια ματιά στα συμφραζόμενα (οι μεταφραστές λέμε ότι το μυστικό είναι στα συμφραζόμενα).

   Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο επικοινωνούν για πολλούς λόγους: για πώληση, διαφήμιση, εκπαίδευση, ενημέρωση, για κοινοποίηση, για αφήγηση ιστοριών και άντληση έμπνευσης.

   Εάν το μήνυμά τους παραμείνει στη γλώσσα τους ή στη δική τους κουλτούρα, η εμβέλειά του είναι περιορισμένη. Όταν επιστρατεύουν έναν μεταφραστή, αυτό το μήνυμα μπορεί να ξεπεράσει τα εμπόδια, τις διαφορές και να γεφυρώσει χάσματα.

   Η δουλειά μας είναι να δημιουργούμε συνδέσεις μεταξύ συγγραφέων και αναγνωστών.

   Εκεί απαιτείται η ικανότητα να είμαστε κάτι περισσότερο από «απλώς καλοί» στις ξένες γλώσσες.

   Πρέπει να δώσουμε μια νέα πνοή σε κείμενα μιας άλλης γλώσσας.

   Σε κάθε δεδομένη στιγμή, οι μεταφραστές παγκοσμίως μπορεί να είναι απασχολημένοι με ένα δελτίο τύπου για μια ΜΚΟ, με τις ρυθμίσεις μίας συναρπαστικής νέας εφαρμογής, με το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για μια χρονομηχανή, με την ιστορία των κοριτσιών του Χάρι Πότερ, με τους Μογγολικούς υπότιτλους για το καινούριο «Ο Πόλεμος των Άστρων», με τον κατάλογο ανταλλακτικών του πλυντηρίου πιάτων σας, με ένα φυλλάδιο για ένα τουριστικό θέρετρο στο φεγγάρι, με μια συνέντευξη με την Αντζελίνα Τζολί σε ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ, με ζωτικής σημασίας υλικά για την κατασκευή μάσκας για την καταπολέμηση πανδημιών ή με τη σύμβαση ενός διεθνούς ποδοσφαιριστή που μετακομίζει σε μια νέα χώρα.

   Με λίγα λόγια, τα κείμενα στα οποία εργαζόμαστε καλύπτουν όλο το φάσμα της ανθρώπινης ύπαρξης…

   ‘Όμως απαιτούνται περισσότερα από απλή μετάφραση λέξεων στη γλώσσα μας. Αυτό ίσως ήταν αρκετό για απλές λίστες χωρών ή αντικειμένων, αλλά κάθε κείμενο πιο περίπλοκο από αυτό είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Πρέπει να μετατραπεί με προσοχή σε κάτι που θα διαβαστεί με σαφήνεια από τους αναγνώστες του. Να μη σκεφτόμαστε μόνο  λέξεις, αλλά προτάσεις, παραγράφους και ολόκληρες ιδέες, συμπεριλαμβάνοντας, όπου απαιτείται, καινούριους τίτλους, νέα οργανωτική δομή και νέες διατυπώσεις.

   Αυτό μπορεί να σημαίνει αποσυναρμολόγηση, έρευνα, ανακατασκευή, επανεγγραφή και προσαρμογή στη δική μας κουλτούρα.

   Με άλλα λόγια, πρόκειται για τη δημιουργία ενός κειμένου που μοιάζει να γράφτηκε από κάποιον που μιλά τη γλώσσα μας και για άτομα που διαβάζουν αυτήν τη γλώσσα.

   Μόνο τότε θα το κατανοήσουν οι αναγνώστες και το μήνυμα θα περάσει.

   Ως μεταφραστές, η αποστολή μας είναι να κάνουμε τη δουλειά μας και μετά να εξαφανιστούμε από το προσκήνιο, χωρίς να αφήσουμε κανένα ίχνος ότι ήμασταν ποτέ εκεί.

Τεχνολογικά θέματα

   Φυσικά, όπως κάθε τομέας του 21ου αιώνα, η μετάφραση επηρεάζεται με χίλιους δυο τρόπους από την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Πάνε οι καλές ημέρες που παίρναμε τα έγγραφα με το ταχυδρομείο, δακτυλογραφούσαμε τις μεταφράσεις και τις διορθώναμε με διορθωτικό υγρό.

   Οι σημερινοί μεταφραστές είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία και γνωρίζουν πώς να αξιοποιήσουν στο μέγιστο τους υπολογιστές για να κάνουν τη δουλειά τους γρήγορα, αποτελεσματικά και με ακρίβεια.

   Χρησιμοποιούμε email για να λαμβάνουμε και να στέλνουμε κείμενα και το διαδίκτυο είναι βασικό για το ερευνητικό μας έργο.

 Decorative design

   Για πάνω από είκοσι χρόνια, οι μεταφραστές χρησιμοποιούν συνήθως εργαλεία μετάφρασης με τη βοήθεια υπολογιστή (CAT) για να διαχωρίσουν και να οργανώσουν τα κείμενά τους, αποθηκεύοντας μεταφραστικές μνήμες αποτελούμενες από μεμονωμένες λέξεις έως ολόκληρες προτάσεις.

   Όλοι θα έχετε ακούσει για τη Μετάφραση Google  και πιθανώς θα γνωρίζετε ότι μπορεί να είναι τρομερά κακή σαν μετάφραση, αλλά ταυτόχρονα να αντιπροσωπεύει ένα θαύμα. Μια Ουγγαρέζα γιαγιά που επικοινωνεί με την Ιρλανδή εγγονή της μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιήσει τη Μετάφραση Google για να καταλάβει το γενικό νόημα της συνομιλίας. Και για τους μεταφραστές, η αυτόματη μετάφραση μπορεί να συμβάλει στη μείωση του φόρτου εργασίας, «καταπίνοντας» κείμενα και δίνοντάς τους μια κάποια μορφή (η ποιότητα εξαρτάται από τη γλώσσα). Εκεί συχνά ξεκινά το έργο του ανθρώπου μεταφραστή που θα εισάγει ροή και στυλ σε αυτό που παρήγαγε το μηχάνημα. Αυτό, στη δουλειά μας, το λέμε «μετα-επιμέλεια».

   Αυτή η νέα σύμπραξη μεταξύ ανθρώπων και υπολογιστών οδηγεί στη μετάφραση περισσότερου περιεχομένου, σε λιγότερο χρόνο.

   Ωστόσο, πολλοί μεταφραστές δεν χρησιμοποιούν ποτέ τις μηχανικές μεταφράσεις, ισχυριζόμενοι ότι δημιουργούν περισσότερα προβλήματα παρά λύσεις. Όλα εξαρτώνται από το κείμενο, την εντοπιότητα, τον γλωσσικό συνδυασμό και το λογισμικό που χρησιμοποιείται. Για δημιουργική μετάφραση, προώθηση αγαθών ή λογοτεχνία, η αυτόματη μετάφραση είναι ουσιαστικά άχρηστη.

   Εκτός από αυτό, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε κάποιο λογισμικό για να δημιουργήσουμε υπότιτλους, να ακούσουμε τις μεταφράσεις μας δυνατά (κείμενο σε ομιλία), να ελέγξουμε τη γραμματική και την ορθογραφία, να διαμορφώσουμε έγγραφα για δημοσίευση σε εκδοτικά συστήματα, να διαχειριστούμε τη βάση δεδομένων και τις πωλήσεις των πελατών μας, να παρακολουθούμε τις ροές εργασίας και να ασχολούμαστε με την τιμολόγηση.

   Με άλλα λόγια, βλέπουμε την τεχνολογία ως φίλο, όχι εχθρό. Ενισχύει την παραγωγικότητα και κατ` επέκταση το εισόδημα, αλλά, προς το παρόν, ο ρόλος της είναι συγκεκριμένος. Με άλλα λόγια, δεν ξυπνάμε τη νύχτα φοβούμενοι την ημέρα που θα αντικατασταθούμε από ρομπότ.

Μια ημέρα εργασίας

   Ρωτήστε οποιονδήποτε μεταφραστή τι χρειάζεται για να κάνει τη δουλειά του και θα σας πει: έναν υπολογιστή εφοδιασμένο με όλες τις διάφορες τεχνολογίες που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Ίσως και μερικά παλιομοδίτικα βιβλία. Πολύ καφέ ή τσάι. Και τέλος, μερικοί θα ζητήσουν μια γάτα ή ένα σκύλο.

   Είναι ένα μοναχικό επάγγελμα και πιθανόν να ταιριάζει σε πολλούς από εμάς. Μπορεί να ποικίλλουμε από εσωστρεφείς σε εξωστρεφείς και σε όλα τα ενδιάμεσα στάδια, αλλά μας διακρίνει το πραγματικό πάθος για τις λέξεις και για το τι μπορούμε να πετύχουμε με αυτές.

   Στις πιο δημοφιλείς γλώσσες (Ισπανικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιαπωνικά κ.λπ.), οι περισσότεροι από εμάς μεταφράζουμε μόνο στη μητρική μας γλώσσα, καθώς η γνώση μας για την ξένη γλώσσα μπορεί να είναι εξαιρετική, αλλά σπάνια είναι τέλεια. Σε άλλες γλώσσες, όπως Βιετναμέζικα, Ουγγρικά, Χάουσα (Νιγηρία), Ταγκαλόγκ (Φιλιππίνες) ή Κέτσουα (Περού), οι τοπικοί μεταφραστές θα μεταφράζουν αμφότερα.

   Ίσως συνεργαστούμε με μεταφραστικά γραφεία ή απευθείας με πελάτες. Σε κάθε περίπτωση, όλα αρχίζουν με ένα κείμενο. Σε κάθε σχήμα ή μέγεθος, από συνθήματα τριών λέξεων έως διατριβές 100.000 λέξεων.

Decorative design

   Όμως φυσικά, κάθε κείμενο θα πρέπει να υπόκειται σε κάποιο συγκεκριμένο κλάδο τον οποίο αισθανόμαστε άνετα να αναλάβουμε. Λίγοι ιατρικοί μεταφραστές θα πάρουν ένα νομικό κείμενο ή το αντίστροφο. Υπάρχουν τεχνικοί, επιστημονικοί, δημιουργικοί, καλλιτεχνικοί, λογοτεχνικοί και ακαδημαϊκοί μεταφραστές, για να αναφέρουμε μόνο μερικές κατηγορίες. Ο καθένας από εμάς στρέφεται προς ορισμένους τομείς ειδικότητας.

   Ανοίγουμε το κείμενο, το εξετάζουμε, κάνουμε την έρευνά μας και μετά ξεκινάμε την αγαπημένη μας εργασία - τη μετενσάρκωση ιδεών σε μια γλώσσα που ακούγεται με σαφήνεια, φυσικά, ενίοτε και τραγουδιστά.

   Στη συνέχεια θα δουλέψουμε το κείμενο, θα το ελέγξουμε, θα το αναθεωρήσουμε, θα το ελέγξουμε ξανά, αν χρειαστεί θα θέσουμε ερωτήσεις στον πελάτη μας και θα δώσουμε στο τελικό αποτέλεσμα ένα όμορφο φινίρισμα. Είναι επίπονη δουλειά, αλλά ό,τι φεύγει από το γραφείο μας πρέπει να είναι τέλειο. Τουλάχιστον, έτσι κάνουν οι επαγγελματίες που σέβονται τον εαυτό τους, αν και το παγκόσμιο φαινόμενο ύπαρξης μιας πληθώρας κακών μεταφράσεων μας δείχνει ότι δεν ενστερνίζονται όλοι αυτή την τελειομανία.

   Είτε ως ελεύθεροι επαγγελματίες είτε ως ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για οτιδήποτε. Ανά πάσα στιγμή μπορεί να μας σταλούν πολλά κείμενα, διαφόρων ειδών, μερικές φορές σωρηδόν από τους διάφορους πελάτες μας, το καθένα με διαφορετικές προθεσμίες, κάποιες φορές ακόμα και από διάφορες ζώνες ώρας.

   Μπορεί να δουλεύουμε με διαφορετικές ταχύτητες, αλλά ο καθένας μας πρέπει να γνωρίζει πόση ύλη μπορεί να επεξεργαστεί σε μια ώρα ή μια ημέρα.

   Είμαστε εξιδεικευμένοι ζογκλέρ, με κάθε έννοια της λέξης.

   Και καμία ημέρα μας δεν είναι ίδια με την άλλη.

Όπου γη και πατρίς

   Ένα σημαντικό πλεονέκτημα τού να είναι κάποιος μεταφραστής στον 21ο αιώνα είναι ότι μπορεί να εργαστεί όπου θέλει.

   Για πολλούς από εμάς, αυτό σημαίνει ένα γραφείο στο σπίτι, αλλά με αυστηρούς κανόνες για το ποιος μπορεί να έρθει και πότε! Είτε βρίσκεται στη γωνία ενός δωματίου είτε καταλαμβάνει αποκλειστικό χώρο, εκεί έχουμε τους υπολογιστές, τους εκτυπωτές, τα βιβλία, τα λεξικά και τις εγκυκλοπαίδειές μας.

   Σε μια δουλειά που απαιτεί έντονη αυτοσυγκέντρωση, αυτός ο χώρος είναι απαραίτητος.

   Κάποιοι προτιμούν να νοικιάσουν ένα γραφείο ώστε να ξεχωρίζουν τη δουλειά από το σπίτι. Άλλοι επιλέγουν να μετέχουν συνεργατικά με άλλους σε κάποιον χώρο έχοντας έτσι ευκαιρίες επαφής και δικτύωσης.

   Όπου κι αν έχουμε την έδρα μας, με τη σημερινή τεχνολογία, μπορούμε  να επιλέξουμε να εργαστούμε από μία κοντινή καφετέρια ή από ένα πάρκο. Έπειτα, υπάρχουν και οι «ψηφιακοί νομάδες», που μετακινούνται από χώρα σε χώρα, διατηρώντας πάντα επαφή με τους πελάτες τους.

   Υπάρχει μια αίσθηση ελευθερίας στην καρδιά της απασχόλησής μας.

   Το μόνο που χρειάζεστε είναι ένας υπολογιστής, σύνδεση στο διαδίκτυο και η δύναμη του μυαλού σας.

Decorative design

Ένα ανθρώπινο εγχείρημα

   Για ποιον δουλεύουμε; Ο καθένας μπορεί να είναι δυνητικά πελάτης μας, από κυβερνήσεις, διεθνείς ΜΚΟ, εταιρείες, ακαδημαϊκούς, μουσεία, ερευνητές, τμήματα μάρκετινγκ, εργαστήρια και εταιρείες παιχνιδιών, μέχρι άτομα που θέλουν να μεταφράσουν ένα πιστοποιητικό μετανάστευσης ή τους στίχους ενός τραγουδιού που έχουν γράψει.

   Έχουν ένα προϊόν, μια υπηρεσία για πώληση, ένα μήνυμα που θέλουν να επικοινωνήσουν ή μια διαδικασία προς εκπλήρωση και το χρειάζονται σε μια ξένη γλώσσα.

   Επιπλέον, κατανοούν ότι αναθέτοντάς το σε έναν επαγγελματία, αυτό θα προσθέσει κύρος, έναν κάποιον καλλωπισμό, επιπλέον επιρροή και πάνω απ` όλα, ποιότητα – με τρανταχτή διαφορά από τις μηχανικές εκδοχές που προσφέρει η μετάφραση Google ή οποιαδήποτε άλλη αυτόματη μετάφραση.

   Μας βρίσκουν μέσω διαδικτυακών αναζητήσεων, σε μεταφραστικές πλατφόρμες, στις ιστοσελίδες μας, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κάπου άκουσαν για εμάς ή κάποιος μας πρότεινε.

   Εκατομμύρια πελάτες σε όλον τον κόσμο, δισεκατομμύρια λέξεις.

   Άνθρωποι, που μιλούν σε άλλους ανθρώπους, με λέξεις που μεταφράζονται από ανθρώπους.

Λόγος ύπαρξης

   Για να ολοκληρώσουμε αυτό το μικρό ταξίδι, μία απλή ερώτηση: Γιατί κάνουμε ό,τι κάνουμε;

   Υπάρχουν τόσες απαντήσεις όσοι και μεταφραστές.

   Κάποιοι το θεωρούν ως μια απασχόληση που γεφυρώνει χάσματα – μια ευκαιρία να αλλάξουν τον κόσμο, βήμα-βήμα, μία-μία πρόταση.

   Άλλοι χαίρονται που πληρώνονται για το πάθος τους.

   Άλλοι θεωρούν τη μετάφραση σαν οποιαδήποτε δουλειά που τους επιτρέπει να πληρώνουν τους λογαριασμούς.

   Όμως σχεδόν όλοι είναι ευχαριστημένοι που μπορούν να κερδίζουν τα προς το ζην χρησιμοποιώντας το ταλέντο στις γλώσσες και το δώρο των λέξεων, κάνοντας μια δουλειά που έχει ποικιλία, που είναι σαγηνευτική και ατελείωτη πηγή μάθησης.

    Επομένως, ξανασκεφτείτε τη γνώμη που ίσως είχατε για τους μεταφραστές, όταν ξεκινούσατε να διαβάζετε αυτό το δημοσίευμα.

   Εάν τώρα νιώθετε πιο ενημερωμένοι, η δουλειά μας έγινε σωστά!